Historia katedry

Rada Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Poznańskiego w październiku 1919 roku powołała Oddział Farmaceutyczny. Prof. dr Konstanty Hrynakowski obejmując kierownictwo Katedry Chemii Farmaceutycznej zajął się równocześnie organizacją  Oddziału. W lipcu 1920 roku utworzył stałą Komisję Farmaceutyczną, w skład której wchodzili profesorowie i wykładowcy reprezentujący nie tylko  farmację ale także inne dyscypliny. Działająca bardzo aktywnie Komisja zastępowała, od 5 października 1920 roku, Oddziałowi Farmaceutycznemu Radę Wydziału, do której wchodzili już tylko samodzielni pracownicy zakładów farmaceutycznych.
W takich okolicznościach z dniem 1 października 1920 roku rozpoczęła działalność Pracownia Badania Środków Spożywczych, powołana  przy Katedrze Chemii Farmaceutycznej. Początkowo do 1925 roku wykłady i ćwiczenia z zakresu badania środków spożywczych dla studentów prowadził prof. dr Eugeniusz Piasecki z  Zakładu Chemii Organicznej.  Rok później zajęcia te przejął inż. Zygmunt Hetper. 19 listopada 1925 roku dotychczasowy Wydział Filozoficzny podzielony został na Humanistyczny i Matematyczno-Przyrodniczy; Oddział Farmaceutyczny do wybuchu II wojny światowej prowadził swoją działalność przy Wydziale Matematyczno – Przyrodniczym.
16 maja 1929 roku dyrektor Oddziału przedstawił wniosek o powołanie nowej Katedry Chemii Analitycznej, której działalność obejmowałaby także badanie środków spożywczych. Od 1937 roku Pracownia została przemianowana na Zakład. Prof. dr Jan Dobrowolski, który od roku akademickiego 1936/37 był dyrektorem Oddziału Farmaceutycznego, przedstawił wniosek o utworzenie Katedry Nauki o Środkach Spożywczych. Wniosek ten nie został w pełni zrealizowany, bowiem powołano jedynie samodzielny Zakład Nauki o Środkach Spożywczych, którym od marca 1939 roku kierował doc. dr Kazimierz Kalinowski.
Podczas okupacji działalność Zakładu została zawieszona. Po zakończeniu II wojny już w lipcu 1945 roku przystąpiono do organizacji laboratoriów, by rozpocząć zajęcia dla studentów. Od tego momentu do 3 stycznia 1946 roku wykłady i ćwiczenia z zakresu badania środków spożywczych prowadziła dr Rufina Ludwiczak, pełniąc jednocześnie funkcję kierownika Zakładu. Od 1 lutego 1946 roku kierownikiem Zakładu Nauki o Środkach Spożywczych został mgr chemii Józef Osipiak.
W 1950 roku została utworzona Akademia Medyczna z przejętych od Uniwersytetu Poznańskiego Wydziałów Lekarskiego i Farmaceutycznego. W skład tego drugiego wchodziło początkowo 5 katedr, 3 zakłady (w tym Zakład Nauki o Środkach Spożywczych) oraz 4 pracownie.
Na wniosek Rady Wydziału z dnia 14 kwietnia 1951 roku utworzona została Katedra i Zakład Nauki o Środkach Spożywczych. Kierownictwo nowo utworzonej Katedry powierzono dotychczasowemu p.o. kierownika mgr. J. Osipiakowi. Od tego momentu zajęcia dydaktyczne prowadzone były dla studentów IV roku Farmacji w wymiarze 90 godzin. Obejmowały chemię i technologię środków spożywczych oraz ustawodawstwo żywnościowe. Z powodu braku pomieszczeń w gmachu Uniwersytetu Zakład został przeniesiony do laboratoriów Oddziału Badania Żywności i Przedmiotów Użytku, który stanowił filię PZH w Poznaniu. Zakład mieścił się przy ul. Noskowskiego 21. W sześciu pokojach znajdowały się następujące pracownie: ogólnobadawcza, tłuszczowo-nabiałowa, produktów pochodzenia roślinnego i mikrobiologii żywności. We wspólnych pomieszczeniach  Zakład mieścił się do 1960 roku.
Po śmierci kierownika, zastępcy prof. mgr. Józefa Osipiaka od 1 stycznia 1961 roku organizacją Katedry zajął się dr Władysław Kasiński, adiunkt Katedry i Zakładu Nauki o Środkach Spożywczych w Gdańsku. W tym czasie Katedra uzyskała skromne pomieszczenia przy ul. Sierocej 10, które należało od podstaw przygotować do prac laboratoryjnych. Nowe pomieszczenia obejmowały gabinet kierownika, dwa pokoje asystenckie i salę ćwiczeń. Sala wykładowa oraz pomieszczenia  gospodarcze były wspólne z sąsiadującą Katedrą Farmakognozji. Po habilitacji, z dniem 1 marca 1967 roku, doc. dr hab. Władysław Kasiński został powołany na kierownika Katedry Bromatologii. Pomocniczymi pracownikami naukowymi w tym okresie było dwóch adiunktów, dwóch starszych asystentów oraz trzech asystentów. Zajęcia z bromatologii  były prowadzone dla studentów IV roku w zakresie podstawowym i dla studentów  V roku – w zakresie poszerzonym.. Na obydwu latach studiów prowadzone były zarówno wykłady jak i ćwiczenia.
Od 10 lutego 1968 roku Rektor powierzył  obowiązki kierownika Katedry doc. dr. hab. Henrykowi Gertigowi, dotychczasowemu pracownikowi naukowemu Ogrodu Farmakognostycznego poznanskiej Akademii Medycznej.
16 września 1970 roku wprowadzono nową strukturę Wydziału Farmaceutycznego, powołując dwa instytuty: Biologiczno-Farmaceutyczny oraz   Chemii i Analityki. Katedra i Zakład Nauki o Środkach Spożywczych stał się Zakładem i wszedł w skład Instytutu Biologiczno-Farmaceutycznego. Doc. dr hab. H. Gertig pozostał kierownikiem. W tym okresie na etat asystenta zostało przyjętych czworo asystentów, którzy włączyli się w proces dydaktyczny jak i w pracę naukową Zakładu. Najważniejszym wydarzeniem tego okresu było uzyskanie i zaadaptowanie nowych pomieszczeń przy ulicy Łąkowej 1/2. Przeprowadzka z pomieszczeń przy ulicy Sierocej 10 odbyła się w kwietniu 1977 roku. W nowym miejscu Zakład zajmował 9 pomieszczeń: gabinet kierownika, pracownię białkową, węglowodanową, witaminową i tłuszczową, pokój aparaturowy, bibliotekę, pokój pracowników technicznych oraz salę ćwiczeń. Zakład uzyskał dwie piwnice przeznaczone na magazyn odczynników i trzy pomieszczenia na strychu, będące magazynem szkła laboratoryjnego.
Kolejna reorganizacja Wydziału Farmaceutycznego nastąpiła w 1978 roku. Z dwóch istniejących Instytutów powołano trzy: Bioanalizy i Badania Środowiska, Chemii oraz Leku. Ówczesny Zakład Nauki o Środkach Spożywczych został włączony do Instytutu Bioanalizy i Badania Środowiska, już jako Zakład Bromatologii. Kolejna zmiana struktury nastąpiła 1 października 1982 roku, kiedy Senat AM na wniosek Rady Wydziału Farmaceutycznego przywrócił strukturę katedr i zakładów rozwiązując jednocześnie istniejące instytuty. Wydział Farmaceutyczny obejmował  13 katedr, a Zakład Bromatologii stał się ponownie Katedrą i Zakładem Bromatologii. Zajęcia dydaktyczne prowadzone były w dalszym ciągu dla studentów IV roku Farmacji, a od roku akademickim 1983/84 również dla studentów IV roku nowo powstałego Oddziału Analityki Medycznej.
W tym okresie liczba pracowników naukowo-dydaktycznych Katedry wynosiła  sześć osób: profesor prowadził wykłady, troje adiunktów, starszy wykładowca i asystent stażysta prowadzili seminaria i ćwiczenia. Poza tym w Katedrze pracowało trzech specjalistów,  pomoc laboratoryjna i sekretarka.
Prof. dr hab. H. Gertig kierował Katedrą i Zakładem Bromatologii do momentu przejścia na emeryturę, tj. do 1995 roku. Od 1 października tegoż roku Katedrą kieruje wybrany przez Radę Wydziału Farmaceutycznego  prof. AM  dr hab.  Juliusz Przysławski.
W roku 2001 nastąpiła kolejna zmiana lokalizacji Katedry, tym razem na ulicę Marcelińską 42. Dzięki wydatnej pomocy władz Uczelni, Katedra Bromatologii zyskała nowe wyposażenie pracowni badania żywności, nowoczesną salę komputerową do oceny sposobu żywienia oraz badań oceny stanu odżywienia.
Aktualna oferta dydaktyczna Katedry i Zakładu Bromatologii dotyczy zajęć prowadzonych dla studentów IV roku farmacji, I i II roku dietetyki, III roku kosmetologii oraz studentów anglojęzycznych.

Historię Katedry i Zakładu Bromatologii tworzyli i będą ją tworzyć nadal pracownicy naukowi, dydaktyczni oraz inżynieryjno-techniczni. Ostatnie dziesięciolecia Katedry Bromatologii były związane z nazwiskami takich osób jak: Prof. dr hab. Henryk Gertig , Prof. nadzw. dr hab. Grażyna Duda, dr n. farm. Małgorzata Maruszewska, dr n. farm. Zbigniew Szajkowski, dr n. farm. Cecylia Kulesza , mgr chem. Danuta Ucińska. To dzięki ich pracy, Katedra i Zakład Bromatologii stały się wiodącą  placówką w Polsce w zakresie badania wartości odżywczej żywności i podstaw żywienia człowieka.  Osiągnięcie wieku emerytalnego stało się dla jednych, cezurą czasową wyznaczającą zaprzestanie czynnej działalności naukowej, dla innych kolejne lata twórczej działalności, aż do ostatnich chwil swojego życia. Żegnając się z Katedrą Bromatologii, pozostawili po sobie dorobek naukowy, dydaktyczny i organizacyjny pod postacią licznych publikacji, podręczników akademickich, skryptów do ćwiczeń dla studentów, licznych ekspertyz i opracowań naukowych.